VISUAL STUDIO GİRİŞ DERSLERİ

GİRİŞ

              

Visual Studio programını başlattığımızda karşımıza resimdeki gibi bir görüntü gelir. Benim kullandığım programda tema bulunduğundan dolayı ilk kurulumdan farklı olarak siyah görünüyor. Bu arayüz ihtiyacımız olan olabilecek işlemlere doğrudan erişmemize olanak sağlar.

Bu ekrandan yeni bir proje oluşturabilir, daha önceden oluşturulmuş bir projeyi açabilir ya da eğitim içeriklerine erişebilirsiniz.

1 numaralı bağlantı yeni proje oluşturmamızı, 2 numaralı bağlantı mevcut olan bir projeyi açmamızı sağlar. 3 numaralı bölümden en son çalışılan projelere erişebiliriz. 4 numaralı bölüm ise eğitim içeriklerinin bulunduğu bölümdür.

Proje çeşitleri

Visual Studio başlangıç sayfasında New Project (yeni proje) linkini ya da menü kısmında bulunan File -> New Project yolunu izleyerek yeni bir proje başlatabilirsiniz. Bu durumda karşınıza şöyle bir pencere gelecektir.

Burada bulunan projelerin hepsinden tek tek bahsetmek yerine en çok kullanacağımız daha doğrusu bizim işimizi şimdilik görecek, bize temel hazırlayacak olanlardan bahsetmek istiyorum.

Windows Form Application (Windows Form Uygulaması)

Geleneksel bağımsız (Standalone) Windows uygulamaları ve Web ya da İnternet üzerinden çalışabilen dağıtık (distributed) ağ uygulamaları geliştirmek için kullanılan menüdür. Örneğin, Windows Hesap Makinesi, Wordpad, Skype, Visual Studio vb…

Bizlerde girişte konuları daha iyi anlamak için Windows Form Uygulamaları oluşturarak gideceğiz.

WPF (Windows Presentation Foundation) Application (Windows Sunum Temelli Uygulama)

WPF altyapısını kullanan bağımsız Windows uygulamaları geliştirmek için bu projeyi kullanırız. WPF, Microsoft DirectX teknolojisini kullanarak işletim sisteminin kullanıcı arayüz özelliklerine ilave olarak daha zengin bir kullanıcı arayüzü sunar. WPF projelerinde kullanıcı arayüzü elemanlarına erişim için XML tabanlı bir dil olan XAML dili kullanılmaktadır.

Console Application (Konsol Uygulaması)

Grafik bir ara yüzden son derece uzak olan uygulamalardır. Kullanıcı ile olan etkileşimi tamamen metin tabanlıdır ve bu etkileşim komut satırı üzerinden gerçekleştirilir.  Windows komut satırı üzerinden çalıştırılan programlar buna örnek olarak gösterilebilir.

Class Library (Sınıf Kütüphanesi)

Birçok uygulama tarafından ortak olarak kullanılabilecek sınıf ve bileşenler oluşturmak için kullanılır. .dll dosyaları sınıf kütüphanesi tipinde olan dosyalara örnek olarak gösterilebilir.

WPF Browser Application (WPF Web Tarayıcı Uygulaması)

Teknoloji açısından karşılaştırıldığı zaman WPF uygulamalarıyla aynıdır. WPF uygulamaları doğrudan işletim sisteminde çalıştırılır. WPF Web uygulamaları ise Web Tarayıcısı ile çalıştırılır. Aradaki fark budur. Bu sayede Web Tarayıcısına gömülü uygulamalar geliştirebilirsiniz.

Empty Project (Boş Proje)

Kendi proje tipimizi oluşturmak istediğimiz zaman bunu kullanabiliriz. Bu proje seçildiğinde sadece uygulama bilgilerini saklamak için gereken dosya yapısı oluşturulur. Gerisi size kalmıştır. Sınıf ve referansları sizin eklemeniz gerekir.

UYGULAMA GELİŞTİRME ARAYÜZÜ

New Project penceresinden oluşturulmak istenen proje türü seçilip, OK düğmesi tıklandığında, Visual Studio seçilen proje neyse onunla ilgili olan dosya yapısının ve gerekli dosyaların bulunduğu bir arayüzü karşınıza getirir. Bu ara yüzde program geliştirmek için ihtiyacınız olan menüler, araçlar, editörler, bilgilendirme kutuları gibi birçok panel bulunmaktadır. Bu ara yüzü kullandıkça hem programı daha çok sevecek hem de bu elemanlara daha çok aşina olacaksınız.

Şimdi de ekranımızda bulunan ögeleri kısaca tanıyalım.

Menu (Tepedeki kısım) -> Bu kısım ihtiyacımız olan her türlü komuta ulaşmamızı sağlar. Menü seçenekleri seçtiğimiz projeye ve işlemimize göre değişebilir.

Toolbar (Araç Çubuğu) -> Yukarıda bulunan menüden ulaşabileceğimiz bazı elemanlara daha hızlı ve kolay ulaşmamızı sağlar. Menünün hemen altında bulunan ikonlar toolbara aittir.

Editing Area (Düzenleme Alanı) -> Bu alanda üzerinde çalıştığımız projemize istediğimiz şekli verebiliriz. Yani çalışma masamız diyebiliriz.

Form Object (Form Nesnesi) -> Projenin ana formudur. Yukarıdaki resimde bulunan beyaz alan form nesnesidir. Bu form nesnesi kapatılırsa program sonlandırılmış olur.

Toolbox (Araç Kutusu) -> Formun üzerine yerleştirmek için tasarlanmış araçların bulunduğu alandır. İlerleyen kısımlarda bunları sıkça kullanacağız. Ekranın sol tarafında bulunur. Ama bu Allah’ın emri değildir, yeri değiştirilebilir.

Solution Explorer (Çözüm Gezgini) -> Projemize ait dosyalarımızın gösterildiği bölümdür. Bu bölümden projemize yeni dosyalar ekleyebilir, üzerine çift tıklayarak çalışma alanında açabilir ya da bu dosyaları silebiliriz.

Properties Window (Özellikler Penceresi) -> Çalışma alanındaki seçili olan bir kontrolün özelliklerini görmek ve değiştirmek için kullanılır.

Property Description (Özellik Tanımlama) -> Properties penceresinde seçili olan özelliğin tanımlandığı alandır.

İlk Programımız

Bu tanıtımdan sonra isterseniz ilk uygulamamızı yazalım.

New Project penceresinden Windows Forms Application türünde bir proje oluşturalım. Projemize isim olarak da Merhaba ismini verelim ve OK düğmesine basalım.

OK düğmesine bastığımız zaman Visual Studio bizim için  yeni bir proje oluşturur ve ana form olarak da Form1 adında bir form oluşturur. Çalışma alanındaki Formun isminin Form1 olması bana itici geldi. Eğer size de itici geldiyse değiştirelim. Bunun için sağ tarafta bulunan properties penceresini kullanacağız. Eğer sizin ekranınızda sağdaki properties penceresi görünmüyorsa Formun üzerinde sağ klik -> properties yolunu izleyerek açabilirsiniz.

Yanda gördüğünüz name alanı formumuzun adıdır. Ancak bu ad ön kısımda yani formumuzda gördüğümüz Form1 yazısını değiştirmez. Name alanında yazılan yazı bizim kod kısmında kullanacağımız isimdir. Türkçe karakter içermez, rakamla başlayamaz. Kod tarafında çalışırken bize bu kontrolü yani formu hatırlatacak bir isim verilebilir.

Gelelim pencerenin üzerindeki yazıyı değiştirmeye. Özellikler penceresinde aşağılara doğru indiğimiz zaman text yazısını görürüz. Buradan pencerenin üzerinde yazan yazıyı değiştirebiliriz.

Aynı zamanda bu özellikler sayfasını kullanarak sayfanın görünümünü de değiştirebilirsiniz. Biraz İngilizceniz varsa anlarsınız bunları.

 Şimdi de toolbox üzerinden Label yazan aracı sürükleyerek formun üzerine bırakınız ve bunun da text özelliğini ‘Adınız ve Soyadınız’ olarak değiştiriniz.

Toolbox üzerinden Textbox (Metin Kutusu) kontrolünü form üzerine sürükleyiniz ve Label kontrolünün karşısına yerleştiriniz. Textbox özelliklerine girdiğimiz zaman name özelliğinin textbox1 olarak varsayılan bir değer atandığını görürüz. Şimdilik bunu değiştirmemize gerek yok. Çünkü sadece bir tane textbox kullanacağız. Eğer birden çok textbox kullanacak olsaydık o zaman ismini değiştirmemiz gerekirdi.

Şimdi de formumuza Toolbox üzerinden sürükle bırak yöntemiyle bir buton atalım. Butonun text özelliğine giderek ‘Tıklayınız’ yazalım.

Formu sadece yerleştirdiğimiz kontrolleri alacak şekilde küçültelim. Bunun için formun boş bir alanını tıklayarak kenarlarda çıkan beyaz noktalardan çekiştirebilirsiniz.

Eğer yanlışlık bir kontrole çift tıkladıysanız endişelenmeyin. Yukarıda kod bölümüne geçmişsinizdir. Shift+F7 tuşuna basarak ya da çalışma alanının hemen üstünde bulunan form1.cs[Design] yazan sekmeye geçerek çalışmanıza devam edebilirsiniz.

Formun FormBorderStyle özelliğini Fixed3D (Sabit 3 boyutlu) olarak değiştiriniz. Bu özellik kullanıcıların formun boyutunu değiştirmelerini engeller. MaximizeBox (Kutuyu büyüt) özelliğini False yapınız. Bu da kullanıcıların formu büyütmesini engeller.

Şimdi artık kodlama geldik. Butonun üzerinde çift tıklayarak kod bölümüne geçelim. Bu durumda Studio butonun Click olayı için kod oluşturur ve imleci onun kod blokları içerisine otomatik olarak gönderir.  İmlecin hazırda beklediği bu kısma aşağıdakileri yazalım:

            string isim = textBox1.Text;

            string gun = DateTime.Now.DayOfWeek.ToString();

            MessageBox.Show("Merhaba "+isim+". Bugün "+gun+". ");

Kontrollerle ilgili olayları ve bu olaylar için tanımlanmış olay işleyici metodları properties penceresinin üzerinde bulunan Events(olaylar) düğmesine tıklayarak görebilir veya yeni metodlar tanımlayabilirsiniz.

Start Debugging (Hata ayıklamaya başla) düğmesine tıklayarak (yukarıda bulunan yeşil start düğmesi) ya da hemen hemen her programda olduğu gibi F5 tuşuna basarak programı çalıştırabilirsiniz.

Uygulamayı çarpı işaretinden kapattığınızda otomatik olarak Studio ekranına geri dönersiniz. Bazı durumlarda programı Studio ekranından da kapatabilirsiniz. Bunun için Start Debugging düğmesinin sağında bulunan Stop butonunu kullanabilirsiniz.

Programımızın çıktısı şu şekilde olmaktadır.

Yazıyı noktalamadan önce birkaç ipucu daha vermekte yarar görüyorum. MessageBox Formu kilitler ve Tamam düğmesine ya da kapatma düğmesine basmadığınız sürece forma dönemezsiniz. Aynı şekilde Formu kapatmadığınız zamanda Studio ortamında yapacağınız değişiklikler kısıtlıdır. Formu kapattıktan sonra değişiklik yapmanıza izin verir.

Bu yazımız bu kadar. Bir sonraki dersimizde Hesap makinası yapacağız. Hoşça kalın.

Ömer Kenç - Bilgisayar Mühendisi